7 ویژگی انواع روان کننده و نقش آن در صنعت امروز
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
🔴امکان ارسال این محصول به سراسر کشور در کمتر از ۷ روز، با قیمت مناسب و بدون واسطه فراهم است🔴
🔸 برای دریافت اطلاعات بیشتر و استعلام قیمت، لطفاً در تماس باشید 🔸
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
روان کننده چیست؟
به ماده ای که می تواند اصطکاک، گرما و سایش را زمانی که به صورت لایه ای بین سطوح جامد و نیمه جامد قرار می گیرد، کاهش دهد، روان کننده می گویند و این ماده در مدل‌ها و فرمولاسیون‌های گوناگونی وجود دارد. در واقع تعریف انواع روان کننده در صنایع مختلف، متفاوت است. در بیان ساده تر می توان گفت که این ماده می تواند مشکلات ناشی از اصطکاک را کاهش دهد یا از آن ها جلوگیری کند.
روان کننده ماده ای است که به کاهش اصطکاک بین سطوح در تماس متقابل کمک می کند که در نهایت حرارت تولید شده هنگام حرکت سطوح را کاهش می دهد. همچنین ممکن است عملکرد انتقال نیرو، انتقال ذرات خارجی، یا گرم کردن یا خنک کردن سطوح را داشته باشد. خاصیت کاهش اصطکاک به عنوان روانکاری شناخته می شود.
تاریخچه انواع روان کننده :
روان کننده ها هزاران سال است که مورد استفاده قرار گرفته‌اند. صابون‌های کلسیمی در محور ارابه‌ها به ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح شناسایی شده است. در زمان ساخت اهرام مصر، سنگ‌های ساختمانی بر روی الوارهای آغشته به نفت می‌لغزیدند. در دوران روم، روان‌کننده‌ها بر پایه روغن زیتون، روغن کلزا و چربی‌های حیوانی استفاده می‌شدند.
رشد روانکاری در انقلاب صنعتی با کاربرد انواع روان کننده در ماشین‌آلات فلزی شتاب گرفت. در ابتدا با تکیه بر روغن‌های طبیعی، اما از اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی، نیاز این ماشین‌ها به سمت روان‌کننده‌های مبتنی بر نفت تغییر یافت. پیشرفت در این زمینه با توسعه فناوری تقطیر خلأ نفت که توسط شرکت نفت وکیوم ارائه شد، به اوج رسید. این فناوری امکان تصفیه مواد بسیار غیرفرار را که در بسیاری از انواع روان‌کننده رایج است، فراهم کرد.
کاربرد انواع روان کننده :
در واقع روانکارها عمدتاً برای کاهش اصطکاک و کمک به عملکرد بهتر و کارآمد مکانیسم‌ها استفاده می‌شوند.
علاوه بر کاربردهای صنعتی، مانند تولید روغن و گریس و استفاده در دستگاه‌های صنعتی، روانکارها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و در صنایع گوناگونی نظیر تراشکاری، ساخت و تولید بتن، کاشی و سرامیک و… مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع روان کننده بسته به نوع ترکیب و کاربرد، می‌توانند عملکردهای متفاوتی داشته باشند.
کاربردهای دیگر آن‌ها عبارتند از استفاده در صنایع غذایی و پخت‌و‌پز (مانند روغن‌ها و چربی‌های مورد استفاده در ماهیتابه‌ها و جلوگیری از چسبیدن غذا هنگام پخت)، و همچنین مصارف زیستی و پزشکی، مانند روان‌کننده‌های مفاصل مصنوعی و ژل‌های مخصوص معاینه اولتراسوند.
ویژگی های روان کننده خوب:
1. نقطه جوش بالا و نقطه انجماد پایین:
باعث می‌شود روان‌کننده در دماهای بالا تبخیر نشود و در دماهای پایین یخ نزند.
2. شاخص ویسکوزیته بالا:
نشان‌دهنده پایداری ویسکوزیته در تغییرات دمایی است و عملکرد یکنواخت روان‌کننده را تضمین می‌کند.
3. پایداری دمایی:
روان‌کننده در برابر تجزیه حرارتی مقاوم است و خواص خود را در دماهای بالا حفظ می‌کند.
4. پایداری هیدرولیک:
در تماس با آب یا رطوبت دچار تجزیه یا تغییر شیمیایی نمی‌شود.
در میان انواع روان کننده، این ویژگی‌ها نقش کلیدی در تضمین عملکرد مطلوب در شرایط سخت عملیاتی دارند و انتخاب نوع مناسب روان‌کننده بسته به شرایط کاری، نوع دستگاه و محیط عملیاتی بسیار حائز اهمیت است.
5. امولسیون‌پذیری:
توانایی ترکیب یا پایداری در برابر آب را دارد که در کاربردهای خاص صنعتی مهم است.
6. پیشگیری از خوردگی:
سطوح فلزی را از تماس با رطوبت و عوامل خورنده محافظت می‌کند.
7. مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون:
از تشکیل لجن، اسیدها و محصولات ناخواسته در طول زمان جلوگیری می‌کند.
فرمولاسیون انواع روان کننده :
به طور معمول، انواع روان کننده حاوی حدود ۹۰٪ روغن پایه و کمتر از ۱۰٪ مواد افزودنی هستند. روغن‌های گیاهی یا مایعات مصنوعی مانند پلی اولفین‌های هیدروژنه، استرها، سیلیکون‌ها، فلوروکربن‌ها و بسیاری دیگر گاهی اوقات به عنوان روغن پایه استفاده می‌شوند. افزودنی‌ها باعث کاهش اصطکاک و سایش، افزایش ویسکوزیته، بهبود شاخص ویسکوزیته، مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون، پیری یا آلودگی و غیره می‌شوند.
روان کننده ها فقط محدود به مواد مایع نیستند. روان کننده های غیر مایع شامل پودرها (مانند گرافیت خشک، PTFE، دی‌سولفید مولیبدن، دی‌سولفید تنگستن و…)، نوارهای PTFE مورد استفاده در لوله‌کشی، بالشتک هوا و سایر موارد هستند. روان‌کننده‌های خشک مانند گرافیت، دی‌سولفید مولیبدن و دی‌سولفید تنگستن حتی در دماهایی تا حدود ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد—بالاتر از محدوده عملکرد روانکارهای مایع و روغنی—قابلیت روانکاری دارند.
علاقه محدودی نیز به خواص اصطکاک پایین لایه‌های لعاب اکسید فشرده که در چند صد درجه سانتی‌گراد در سیستم‌های لغزشی فلزی تشکیل می‌شوند، وجود داشته است؛ با این حال، استفاده عملی از آن‌ها به دلیل ناپایداری فیزیکی هنوز با محدودیت‌هایی همراه است.
همچنین تعداد زیادی از افزودنی‌ها برای ایجاد ویژگی‌های عملکردی به بعضی از انواع روان کننده اضافه می‌شوند، تا خواصی مانند کاهش اصطکاک، افزایش مقاومت به سایش و بهبود پایداری حرارتی فراهم شود.
جمع بندی
روان کننده ها، ترکیباتی کلیدی و چندمنظوره در صنایع مختلف هستند که با کاهش اصطکاک، سایش و حرارت، موجب بهبود عملکرد تجهیزات و افزایش طول عمر آن‌ها می‌شوند. از کاربردهای صنعتی مانند تولید روغن، گریس، و روان‌کننده‌های ماشین‌آلات گرفته تا مصارف غذایی، پزشکی و حتی ساختمانی، انواع روان کننده نقش اساسی در بهینه‌سازی فرآیندها دارند. ویژگی‌هایی مانند پایداری حرارتی، مقاومت در برابر اکسیداسیون و قابلیت امولسیون‌پذیری، آن‌ها را به موادی تخصصی و پرکاربرد تبدیل کرده‌اند. با شناخت دقیق‌تر ساختار، فرمولاسیون و کاربرد این ترکیبات، می‌توان بهره‌وری را در سطوح مختلف صنعتی به شکل قابل‌توجهی افزایش داد.
💬 نظر شما چیست؟
آیا تا به حال از روان‌کننده‌های صنعتی یا زیستی در کار یا زندگی روزمره استفاده کرده‌اید؟
کدام نوع از انواع روان کننده را مؤثرتر می‌دانید؟ خوشحال می‌شویم تجربه‌ها و دیدگاه‌های شما را در بخش نظرات بخوانیم.
