آب ژاول
(bleach)
آب ژاول یکی از سفید کننده های کلردار می باشد. آبژاول در فارسی از آن به عنوان ماده سفید کننده و وایتکس نام برده می شود. رایج ترین ماده ی ضد عفونی کننده و سفید کننده است. استفاده رایج این ماده در گند زدایی و بو زدایی از فاضلاب و مواد می باشد. در واقع آبژاول همان سفید کننده است که در اکثر خانه ها یافت می شود. همچنین به علت این که بسیاری از ما، به ماده سفیدکننده، وایتکس (که نام یک برند است) نیز می گوئیم، بنابراین می توان گفت آبژاول همان وایتکس است.
دسته بندی سفید کننده ها:
بیشتر سفید کننده های صنعتی و خانگی به سه طبقه گسترده تعلق دارند:
سفید کننده های پایه کلر:
که عامل فعال آن کلر است، معمولاً حاصل از تجزیه برخی ترکیبات کلر مانند هیپوکلریت یا کلرامین می باشند.
سفیدکننده های پایه پراکسید:
که عامل فعال آن اکسیژن است، تقریباً همیشه از تجزیه یک ترکیب پراکسید مانند پراکسید هیدروژن حاصل می شوند.
سفیدکننده های مبتنی بر دی اکسید گوگرد:
که عامل فعال آن دی اکسید گوگرد است، احتمالاً ناشی از تجزیه برخی از آنیون اکسو سولفور می باشند.
سفید کننده های پایه کلر:
سفید کننده های پایه کلر در بسیاری از محصولات “سفید کننده” خانگی و همچنین در محصولات تخصصی برای بیمارستان ها، بهداشت عمومی، کلرزنی آب و فرآیندهای صنعتی یافت می شود. درجه سفید کننده های پایه کلر اغلب به صورت درصد کلر فعال بیان می شود. یک گرم ماده سفید کننده 100٪ کلر فعال همان قدرت سفید کنندگی یک گرم کلر اصلی را دارد.
جدول مشخصات فنی آبژاول:
فرمول مولکولی آب ژاول | NaClO |
جرم مولی | 74.442 g/mol |
شکل ظاهری | زرد مایل به سبز جامد |
بوی | ناپسند و شیرین |
چگالی | 1.11 g/cm3 |
دمای ذوب | 64 °C |
دمای جوش | 214°C |
انحلال‌پذیری در آب | 29.3 g/100mL (0 °C) |
اسیدی (pKa) | >7 |
فرآیند تولید آب ژاول :
آب ژاول را از دمیدن گاز کلر در محلول سدیم هیدروکسید تهیه می کنند. از جمله آزمایش هایی که روی آب ژاول انجام می شود، تعیین مقدار کلر آزاد و تعیین مقدار NaOH است.
خاصیت آبژاول و انواع سفید کننده ها:
آبژاول یک ماده معدنی است و خاصیت بازی دارد. سفید کننده نام عمومی هر محصول شیمیایی است که در صنعت برای پاک کردن رنگ از پارچه یا الیاف یا تمیز کردن یا از بین بردن لکه ها در فرآیندی به نام سفید کنندگی استفاده می شود. اغلب به طور خاص، به محلول رقیق هیپوکلریت سدیم، که “سفید کننده مایع” نیز نامیده می شود، اشاره دارد.
بسیاری از سفیدکننده ها دارای خواص ضد باکتریایی طیف گسترده ای هستند، که آن ها را برای ضدعفونی کردن مفید می کنند. سفید کننده ضد باکتری همچنین در بسیاری از فرآیندهای صنعتی، به ویژه در سفید شدن خمیر چوب، استفاده می شود. سفید کننده ها همچنین از کاربردهای جزئی دیگری مانند: از بین بردن کپک، از بین بردن علف های هرز و افزایش طول عمر گل های شاخه بریده استفاده می کنند.
کلر، یک اکسید کننده قوی، عامل فعال در بسیاری از سفید کننده های خانگی است. از آنجا که کلر خالص یک گاز خورنده سمی است، این محصولات معمولاً حاوی هیپوکلریت هستند، که در صورت لزوم کلر آزاد می کنند. “پودر سفید کننده” معمولاً به معنی فرمولاسیون حاوی “هیپوکلریت کلسیم” می باشد.
عوامل سفید کننده اکسید کننده که فاقد کلر هستند، معمولاً بر پایه پراکسیدهایی مانند پراکسید هیدروژن، پرکربنات سدیم و پربورات سدیم است. این سفید کننده ها “سفید کننده بدون کلر”، “سفید کننده اکسیژن دار” یا “سفید کننده بدون رنگ” نامیده می شوند.
سفید کننده های کاهنده از کاربردهای خاصی برخوردار هستند، مانند دی اکسید گوگرد که برای سفید کردن پشم استفاده می شود، به عنوان گاز، از محلول های سدیم دی تیونیت و سدیم بوروهیدرید استفاده می شود. سفیدکننده ها به طور کلی علاوه بر رنگدانه های رنگی مورد نظر، با بسیاری از مواد آلی دیگر نیز واکنش نشان می دهند، بنابراین می توانند مواد طبیعی مانند الیاف، پارچه و چرم را تضعیف کرده یا به آن ها آسیب برسانند. به همین دلیل، مصرف محصولات، تنفس بخارها یا تماس با پوست یا چشم می تواند به سلامتی آسیب برساند.
کاربرد آبژاول:
- عمده ترین کاربرد آن در صنعت به عنوان شاخه ای از بایوساید هاست که به عنوان ضدعفونی کننده سطوح به کار می رود.
- در تولید مایعات سفید کننده
- در صنایع بهداشتی
- صنایع کاغذ و مقوا
- نساجی
- در بهداشت استخرهای شنا برای کنترل باکتری ها، ویروس ها و جلبک ها نیز موثر است.
رایج ترین سفید کننده های پایه کلر عبارتند از:
هیپوکلریت سدیم (NaClO): معمولاً به عنوان محلول 3-6٪ در آب، معمولاً “سفید کننده مایع” یا فقط “سفید کننده” نامیده می شود. در طول تاریخ از آن با نام “آب ژاول” شناخته شده است. در بسیاری از خانوارها برای سفید كردن لباسشویی، ضد عفونی كردن سطوح سخت آشپزخانه و حمام، تصفیه آب برای آشامیدن و نگهداری استخرها از عوامل عفونی استفاده می شود.
پودر سفید کننده که قبلاً به آن آهک کلر دار می گفتند، معمولاً مخلوطی از هیپوکلریت کلسیم (Ca(ClO است. هیدروکسید کلسیم (آهک ذوب شده، کلسیم و کلرید کلسیم) در مقادیر متغیر به صورت پودر سفید یا قرص فروخته می شود، در بسیاری از موارد مشابه هیپوکلریت سدیم استفاده می شود، اما پایدارتر است و حاوی کلر بیشتری است.
تاریخچه:
آب ژاول محلولی با 10 تا 16 درصد هیپوکلریت سدیم (NaOCI) در آب است. این محلول را برتوله کشف کرد، و چون نخست در محله پاریس تولید می شد، به آب ژاول معروف شد. در حدود سال 1820 میلادی، شیمیدان فرانسوی آنتوان ژرمن لباراک توانایی ضد عفونی كننده هیپوكلریت ها را پیدا كرد و در رواج استفاده از آن ها برای چنین هدفی نقش مهمی داشت. کار وی اقدامات پزشکی، بهداشت عمومی و شرایط بهداشتی در بیمارستان ها، کشتارگاه ها و کلیه صنایعی را که با محصولات حیوانی سرو کار دارند، بسیار بهبود بخشید.
لیست قیمت آب ژاول:
قیمت آبژاول یا همان وایتکس یا همان محلول سفیدکننده بسته به حجم و برند محلول تعیین می شود، اما در کل قیمت بالایی ندارد.
ردیف | نام محصول | قیمت |
1 | قیمت هیپوکلریت سدیم | تماس بگیرید. |